ข้อตกลงเบื้องต้นทางการบัญชี (Basic accounting concepts)
1. ความเป็นหน่วยงานอิสระ (separate entity assumption) ไม่ว่ากิจการขององค์กรจะมีเจ้าของ
กิจการเป็นรูปแบบ ให้ถือว่าองค์กรเป็นหน่วยงานอิสระจากเจ้าของ สามารถมีสินทรัพย์ หนี้สิน เพื่อให้การ
วัดผลดำ เนินงานว่าประสบผลหรือล้มเหลวตรงตามความเป็นจริง แม้จะมีหลายกิจการก็ให้แยกแต่เป็น
หน่วยบัญชีแยกจากกัน
2. การดำ เนินงานอย่างต่อเนื่อง (continuity assumption) โดยถือว่ากิจการมีอายุยาวนาน ซึ่งมี
ผลต่อการแสดงราคาสินทรัพย์ในการทำ บัญชี (ว่าเป็นราคาซื้อเมื่อซื้อมาลงทุนหรือเป็นราคาขายเพราะจะ
เลิกกิจการ) และต่อการวัดฐานะทางการเงินและผลการดำ เนินงาน
3. หน่วยเงินตราคงที่ (stable-dollar assumption) การแสดงข้อมูลทางการบัญชี ซึ่งเป็นตัวเลข
จะให้เห็นภาพในการตัดสินใจมากกว่าข้อความ จึงต้องมีข้อตกลงเบื้องต้นว่า ค่าของเงินหรืออำ นาจซื้อของ
หน่วยเงินคงที่ซึ่งเป็นความจริงในระยะสั้น แต่ในระยะยาวมูลค่าเงินจะลดลง
4. การกำ หนดระยะเวลารายงานผลดำ เนินการ (periodicity assumption) แม้ว่าการวัดผลการ
ดำ เนินงานที่ถูกต้องครบถ้วนคือการวัดผลเมื่อองค์กรเลิกกิจการ แต่ในทางปฏิบัติไม่สามารถกระทำ ได้กับ
กิจการที่มั่นคง จึงต้องกำ หนดรอบระยะเวลาที่จะวัดผลการดำ เนินงานเรียกว่า งวดบัญชี (accounting
period) โดยรอบระยะเวลาต้องทันต่อการใช้ประโยชน์จึงแตกต่างกันไปตามลักษณะกิจการ แต่ทั่วไปใช้
ระยะ 1 ปีปฏิทิน ซึ่งเรียกว่า ปีการเงิน (fiscal year) สำ หรับหน่วยงานภาครัฐใช้ 1 ต.ค.-30 ก.ย.ของปีถัดไป
5. การเปรียบเทียบรายได้กับต้นทุน (matching principle) เพื่อให้การวัดผลถูกต้องตรงความเป็น
จริงมากที่สุดจึงควรเปรียบเทียบในรอบระยะเวลาเดียวกัน และการคำ นวณรายได้กับต้นทุนควรใช้เกณฑ์
พึงรับพึงจ่ายในการบัญชี (accrual basis of accounting) หมายถึง การวัดความสำ เร็จ (รายได้) ที่เกิดจาก
จากการใช้ทรัพยากร (ต้นทุน) ในรอบระยะเวลาเดียวกัน แทนที่จะใช้เกณฑ์เงินสด
6. หลักการที่ว่าด้วยราคาทุน (cost principle) ในการลงบัญชีจะใช้ราคาทุน (ราคาทุนไม่ได้หมาย
ถึงต้นทุนของสินค้านั้น) หมายถึงมูลค่าเงินที่จ่ายไปจริงแม้ว่าราคาตลาด (current market price) ในขณะ
นั้นจะเปลี่ยนแปลงไปแล้วก็ตาม
การประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาระบบบัญชีต้นทุนด้านสุขภาพช่องปากในเครือข่ายบริการสุขภาพ 5
7. ความสมํ่าเสมอ (consistency) หมายถึงใช้วิธีการเดียวกันให้ตลอดเช่น ใช้รอบระยะเวลา 1 ปี
ก็ใช้ให้ตลอด คิดค่าเสื่อมราคาแบบไหนก็คิดแบบนั้นให้ตลอด หากจะเปลี่ยนต้องเขียนอธิบายเหตุผลและ
ไม่สามารถเปรียบเทียบกับวิธีเก่าได้ เว้นแต่จะตามเปลี่ยนของเดิมให้เป็นวิธีใหม่ด้วย
8. หลักฐานที่พิสูจน์ได้ (objectivity or verifiability) ข้อมูลที่ถูกบันทึกต้องมีหลักฐานเพื่อให้ข้อมูล
เชื่อถือได้เช่น จะบันทึกรายการซื้อก็ต่อเมื่อมีเอกสารแสดงราคาสินค้าที่ซื้อ รายการใช้เงินสดจะบันทึกเมื่อ
ใช้เงินสดไปแล้ว
9. การเปิดเผยข้อมูล (disclosure) เพื่อให้บุคคลภายนอกทราบความเป็นไปของการดำ เนินงาน
อย่างแท้จริงอันจะเป็นประโยชน์ต่อการตัดสินใจ
10. ความมีนัยสำ คัญ (materiality) หมายถึง การเลือกที่จะเปิดเผยเฉพาะข้อมูลสำ คัญที่มีผลต่อ
การตัดสินใจ โดยรวมรายการเล็กๆ เข้าเป็นกลุ่ม เพื่อไม่ให้มีรายละเอียดมากจนบดบังสาระสำ คัญ
11. หลีกเลี่ยงการหลอกตัวเอง (conservatism) เนื่องจากวิธีการต่างๆ อาจได้มูลค่าแตกต่างกัน จึง
ไม่ควรเลือกวิธีที่จะให้ค่าสูงเกินเช่น การประเมินมูลค่าสินค้าคงเหลือให้เลือกวิธีที่จะได้มูลค่าตํ่า ปลอดภัย
กว่าวิธีที่จะได้มูลค่าสูง หรือในการคิดอัตราดอกเบี้ยในการกู้เงินมาลงทุนไม่ควรใช้อัตราตํ่าจนเกินไป
ทำบัญชี เชียงใหม่
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น